Hełmiatka (Netta rufina) to ptak z rzędu blaszkodziobych występujący w Eurazji - od Półwyspu Iberyjskiego aż po Azję Środkową. W Polsce skrajnie nieliczny i tylko lokalnie lęgowy (nie więcej niż 20 par lęgowych). Kaczka ta zasiedla stawy hodowlane, płytkie, zarastające jeziora, a także słone i słonawe akweny.

Jej pokarm składa się z zielonych części roślin wodnych (kłączy, nasion, młodych pędów), z niewielką domieszką zwierząt bezkręgowych. Żeruje zawsze w wodzie, pobierając pokarm z górnej warstwy toni wodnej lub nurkując.

Gnieździ się pojedynczo lub w małych koloniach. Stożkowate gniazdo buduje na zwałach starej trzciny, rzadziej na lądzie pod osłoną trzciny lub krzewów. Głównym opiekunem piskląt jest samica, która wodzi kaczęta przez około 50 dni.

Według Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody zaliczana jest do gatunków mniejszego ryzyka. W Polsce hełmiatka objęta jest ścisłą ochroną gatunkową.